سیستمهای اعلام حریق
امروزه از سیستم ها ی اعلام حریق به طور گسترده در ساختمان ها و اماکن مسکونی و صنعتی استفاده می شود تا خسارتهای ناشی از حریق را به حداقل برسانند و همچنین برای اطلاع دادن به ساکنین ساختمان در مواقع بروز حریق از این سیستم ها استفاده می شود تا حتی الامکان از تلفات جانی جلوگیری شود .
برای تشخیص حریق از اثرات سه گانه آن یعنی دود و حرارت و شعله استفاده می شود . به طور کلی سیستم های اعلام حریق در دو نوع عادی و هوشمند ساخته شده اند .
درسیستمهای عادی مکانی را که از نظر حریق می خواهیم حفاظت کنیم به مناطق مشخص تقسیم میکنیم تا در صورت بروزحریق بتوان محل حریق را سریعترو راحت تر تشخیص داد . به هر کدام از این مناطق یک زون ( Zone ) گفته می شود .
این عمل در سیستم ها ی هوشمند نیز انجام می پذیرد ولی مزیتی که این سیستم ها نسبت به سیستم ها ی عادی دارند این است که این سیستم ها دارای اجزای قابل آدرس دهی هستند و علاوه براینکه می توان زونی را که در آن حریق اتفاق افتاده است تشخیص داد بلکه می توان دقیقا عنصری را که حریق را تشخیص داده معین کرد و محل دقیق حریق را مشخص نمود و خبردهنده ها یی را که مربوط به آن محل می باشد فعال نمود .
اجزای سیستم اعلام حریق به سه قسمت اصلی تقسیم می شوند :
· تجهیزات تشخیص حریق ( دتکتورها )
· تجهیزات اعلام حریق ( فلاشرها ، آژیرها و … )
· مرکز کنترل یا پانل مرکزی که وظیفه ارتباط بین دتکتورها و وسایل اعلام حریق را به عهده دارد .
تجهیزات جانبی دیگری نیز برای تکمیل و قدرتمند نمودن سیستم اعلام حریق به کار می روند .
تجهیزات تشخیص حریق ( دتکتورها )
دتکتورها وسایل الکترونیکی هستند که در شکل ها و طرح ها ی مختلف و معمولا به رنگ سفید توسط کارخانه های سازنده ارائه می شوند و در محلهای مناسب ساختمان مانند آشپزخانه – موتورخانه – اتاق بایگانی – راهروها – اتاق ها منزل – اتاق ها ی کنفرانس به صورت سقفی یا دیواری روی پایه های مخصوص نصب می شوند و وظیفه آنها تشخیص حریق و اعلام آن به مرکز کنترل میباشد . تغذیه دتکتورها معمولا با ولتاژ ۲۴ ولت DC صورت می گیرد ولی دتکتورها یی وجود دارند که از ولتاژ های ۱۲ و ۴۸ ولت DC و یا AC 220 ولت تغذیه می شوند .
جریان عبوری از آن ها در حالت عادی چند ده میلی آمپر است و در مواقع بروز حریق افزایش می یابد . بسته به اینکه دتکتورها از کدام اثر آتش برای تشخیص استفاده می کند در انواع گوناگونی به صورت زیر ساخته می شوند :
۱- دتکتور دودی
۲ – دتکتور حرارتی
۳ – دتکتور شعله ای
۴- دتکتور گازی
۵- دتکتور مونوکسید کربن
برای آگاه کردن ساکنین ساختمان از بروز حریق از وسایل سمعی و بصری خاص سیستم های اعلام حریق استفاده می شوند که به دو گروه تقسیم می گردند :
۱- آژیر ( Sounder ) یا زنگ ( Bell )
2- چراغ ها ی نشانگر ( (Flasher 3-شستی ها ی اعلام حریق ( Manual Call Point ) ( MCP )
نصب و استقرار تجهیزات سیستم اعلام حریق طبق استاندارد BS 5839 و کابل کشی طبق استاندارد BS 6207 انجام می گیرد . به طور کلی می توان سیم ها ی مدار اعلام حریق را به دو گروه تقسیم کرد و با توجه به خصوصیات هر گروه کابل مناسب باآن را به کار برد .
گروه۱ : کابلهایی که بعد ازآشکارشدن حریق استفاده نمی شود مانند کابل های دتکتورها وشستی ها
گروه ۲ : کابلهایی که بعد ازکشف حریق استفاده میشوند مانند کابلهای منبع تغذیه وآژیرها و چراغها در حالت کلی می توان برای هر دو گروه کابل ۵/۱ میلی متر مربع با روپوش و عایق پروتودور به کار برد ولی در مکانهایی که امکان ضربه یا ساییدگی و جویده شدن توسط حیوانات وجود دارد باید کابل ها را حفاظت مکانیکی کرد . می توان در مورد سیمهای آژیرها و چراغ ها برای حفاظت آنها را داخل دیوار زیر حداقل ۱۲ میلی متر گچ به صورت توکار گذاشت . کابلها ی سیستم اعلام حریق باید جدا از سایر کابل ها سیم کشی شوند .
تست کابل ها توسط اهم متر انجام می شود و در صورت استفاده از مگا اهم سنج باید تمام تجهیزات اعم از دتکتور – آژیر – پانل کنترل و … را از مدار باز کرد تا ولتاژ تست بالابه آنها آسیب نرساند . هنگام کابل کشی نباید از مسیر زون ها انشعاب گرفت . همچنین نباید از آژیر ها هم انشعاب گرفت . کابل کشی سیستم ها ی عادی به صورت رادیال یا خطی و کابل کشی سیستم های هوشمند به صورت حلقوی انجام می گیرد . در انتهای مسیر زون ها همیشه یک مقاومت موازی با خط که مقدارآن معمولا ۷/۴ یا ۸/۶ کیلو اهم است متصل می کنند یا از واحد انتهای خط AEOL استفاده می نمایند .